ابن‌منادی ابوالحسین احمد بن جعفراِبْنِ مُنادی، ابوالحسین احمد بن جعفر بن محمد (۱۸ ربیع‌الاول ۲۵۶-۱۹ محرم ۳۳۶ق/ ۲۳ فوریه ۸۷۰ -۱۰ اوت ۹۴۷م)، محدث، مقری و فقیه حنبلی بغداد است. ۱ - لقب پدر بزرگمنادی لقب پدربزرگش محمد بن عبیدالله بوده است. [۱]
عبدالکریم سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۴۳۵، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۱ق/ ۱۹۸۱م.
۲ - مشایخ حدیث و قرائتاو از جدش محمد و پدرش جعفر، ابوداوود سجستانی، عبدالله و صالح پسران احمد بن حنبل، محمد بن عبدالملک دقیقی و جمعی دیگر استماع نمود. [۲]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
[۳]
احمد خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۶۹، قاهره، ۱۳۴۹ق.
[۴]
محمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، ج۱۵، ص۳۶۱، به کوشش شعیب ارنؤوط و ابراهیم زیبق، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۸۴م.
[۵]
عبدالرحمان علیمی، المنهج الاحمد، ج۱، ص۲۳۱، به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۰۸۴م.
او همچنین از حسن بن عباس رازی، سلیمان بن یحیی ضبّی، ادریس بن عبدالکریم و فضل بن مخلد دقّاق قرائت آموخت. ابوعمر ابن حَیویه، محمد بن فارس غوری از او حدیث شنیده و ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی، عبیدالله بن ابراهیم عمری و جمعی دیگر نزد او قرائت فرا گرفته‌اند. [۶]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
[۷]
محمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، ج۱۵، ص۳۶۱، به کوشش شعیب ارنؤوط و ابراهیم زیبق، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۸۴م.
[۸]
محمد ابن جزری، غایة النهایة، ج۱، ص۴۴، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۱ق/ ۱۹۳۲م.
۳ - شخصیت رجالیابن ابی یعلی [۹]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۳-۴، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
و خطیب [۱۰]
احمد خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۶۹، قاهره، ۱۳۴۹ق.
او را با الفاظی چون ثقه و امین ستوده‌اند و ابوعمرو دانی او را در قرائت متقن خوانده است. [۱۱]
محمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، ج۱۵، ص۳۶۱، به کوشش شعیب ارنؤوط و ابراهیم زیبق، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۸۴م.
از ابن منادی برخی نظرات فقهی نقل شده که از آن جمله قول به صحت وضو گرفتن از ظروف طلا و نقره با وجود حکم به تحریم آن است. [۱۲]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۶، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
به گفته ابن ندیم [۱۳]
ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص۴۱.
۴ - آثاراو بیش از ۱۲۰ اثر در علوم مختلف داشته که بیشترین آن‌ها مربوط به علوم قرآنی بوده است. ابن ابی یعلی [۱۴]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
و ابن جوزی [۱۵]
عبدالرحمان ابن جوزی، المنتظم، ج۶، ص۳۵۸، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۷ق.
آثار او را حدود ۴۰۰ عنوان دانسته‌اند. با این وصف تنها اثر خطی شناخته شده از وی متشابه القرآن است که نسخه‌ای از آن در کتابخانه بلدیه اسکندریه موجود است. اثر دیگر ابن منادی الملاحم، در سده ۶ق توسط مؤلف شیعی‌ِ کشف المخفی فی مناقب المهدی (علیه‌السلام) [۱۶]
علی ابن طاووس، الطرائف، ج۱، ص۱۸۰، قم، ۱۴۰۰ق.
و پس از وی توسط مقدسی در عقدالدرر [۱۷]
یوسف مقدسی، عقدالدرر، ج۱، ص۲۲، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، قاهره، ۱۳۹۹ق/ ۱۹۷۹م.
و دیگران مورد اقتباس قرار گرفته است. برای چند اثر یافت نشده ابن منادی می‌توان به ابن ندیم [۱۸]
ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص۴۱.
و حاجی خلیفه [۱۹]
حاجی خلیفه، کشف، ج۲، ص۱۹۲۱.
مراجعه کرد. گفته شده سختگیری و تندخویی ابن منادی در متروک شدن روایات او مؤثر بوده است. [۲۰]
محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م.
[۲۱]
احمد خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۶۹، قاهره، ۱۳۴۹ق.
۵ - فهرست منابع(۱) محمد ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۱ق/ ۱۹۵۲م. (۲) محمد ابن جزری، غایة النهایة، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۱ق/ ۱۹۳۲م. (۳) عبدالرحمان ابن جوزی، المنتظم، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۷ق. (۴) علی ابن طاووس، الطرائف، قم، ۱۴۰۰ق. (۵) ابن ندیم، الفهرست. (۶) حاجی خلیفه، کشف. (۷) احمد خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، قاهره، ۱۳۴۹ق. (۸) محمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و ابراهیم زیبق، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۸۴م. (۹) عبدالکریم سمعانی، الانساب، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۱ق/ ۱۹۸۱م. (۱۰) عبدالرحمان علیمی، المنهج الاحمد، به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت، ۱۴۰۴ق/ ۱۹۰۸۴م. (۱۱) یوسف مقدسی، عقدالدرر، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، قاهره، ۱۳۹۹ق/ ۱۹۷۹م. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌منادی»، ج۴، ص۱۸۱۵. |